Ridley Scott's Lost Dune: odsłonięcie 40-letniego scenariusza
W tym tygodniu przypada cztery dekady od czasu premiery Dune Davida Lyncha, kasą, która od tego czasu kultywowała oddaną kult. Jest to wyraźne kontrast z niedawną adaptacją Denisa Villeneuve'a. Zaangażowanie Ridleya Scotta, poprzedzające Lynch, pozostało w dużej mierze spowiadanie tajemnicą - do teraz.
Wykazał się 133-stronicowy szkic opuszczonej wydmy Scotta , napisany przez Rudy'ego Wurlitzera w październiku 1980 r. To odkrycie, dzięki T.D. Nguyen, rzuca światło na wersję znacznie różną od interpretacji Lyncha i Villeneuve.
Początkowa dwuczęściowa scenariusz Franka Herberta, choć wierna, okazała się nieporęczna. Scott, po tym, jak Harlan Ellison odmówił projektu, zaangażował Wurlitzera w pełne przepisanie. Scenariusz, podobnie jak jego następcy, został przewidziany jako pierwsza część dwuczęściowej eposu.
Wurlitzer opisał adaptację jako trudne przedsięwzięcie, stwierdzając, że struktura narracji pochłonęła więcej czasu niż pisanie ostatecznego scenariusza. Starał się uchwycić esencję książki, jednocześnie nasycając ją wyraźną wrażliwością. Sam Scott później potwierdził jakość scenariusza.
Liczne czynniki przyczyniły się do śmierci projektu, w tym śmierć brata Scotta, jego niechęć do filmowania w Meksyku, eskalacyjne obawy budżetowe i urok projektu Blade Runner . Jednak kluczowym czynnikiem, jak zauważył Universal Executive Thom Mount, był brak powszechnego uznania scenariusza.
Rodzi to pytanie: czy adaptacja Wurlitzera była kinematyczną porażką, czy po prostu zbyt mroczną, brutalną i politycznie oskarżoną o sukces głównego nurtu? Szczegółowa analiza skryptu pozwala na osobisty osąd.
Ponowne wyobrażenie Pawła Atreides
Scott's Dune otwiera się sekwencją snów przedstawiającą apokaliptyczne armie, zapowiadające przeznaczenie Pawła. Wizualne opisy scenariusza, charakterystyczne dla stylu Scotta, są bogato sugestywne. Paul Atreides, w przeciwieństwie do przedstawienia Timothée Chalamet, jest przedstawiany jako siedmioletni chłopiec poddawany testowi Bene Gesserit. Scena łączy swoją litanię przeciwko strachowi z matką Jessikę, podkreślając ich psychiczną więź.
Ten Paweł wykazuje „dziką niewinność”, bardziej asertywną postać niż wersja Lyncha, jak zauważył Stephen Scarlata, producent wydm Jodorowsky'ego . Skrypt zawiera nawet błyskawiczne do przodu, pokazujące transformację Pawła w mistrza szermierza według wieku 21 lat.
śmierć cesarza i zmiana dynamiki mocy
Skrypt wprowadza kluczowy zwrot akcji: śmierć cesarza, która służy jako katalizator kolejnych wydarzeń. Różni się to znacznie od powieści. Śmierć cesarza zostaje ujawniona w uderzającej wizualnie scenie, a następnie machinacji Barona Harkonnena, który stara się podzielić produkcję przypraw Arrakisa z Duke Leto.
Godna uwagi wymiana dialogu odzwierciedla słynną linię Lyncha Dune : „Ten, kto kontroluje przyprawę, kontroluje wszechświat”. Rodzi to pytania o potencjalny wpływ między dwoma skryptami.
Gildia nawigator i ostra rzeczywistość Arrakisa
Skrypt zawiera nawigator gildii, stworzenie rozprawione w przyprawie, przedstawione jako unikalna, nieziemska istota. Jest to odejście od książki, w której nawigator jest wprowadzany dopiero później. Przedstawienie nawigatora zapowiada elementy znalezione w Scott's Prometeusz .
Przybycie Atreidesa na Arrakis pokazuje średniowieczną estetykę, podkreślając miecze i feudalne zwyczaje. Ekologiczny wpływ zbioru przypraw jest podkreślony poprzez wyjaśnienia Kynesa. Skrypt przedstawia także krańca Arakeen, kontrastując z zamożnym życiem klasy rządzącej.
Nowa sekwencja akcji przedstawia Paula i Duncana angażujące się w brutalną bójkę barową, odejście od przedstawienia Pawła przez książkę. To spotkanie prowadzi do ich spotkania ze Stilgarem, który dekapituje agenta Harkonnena.
Skrypt zawiera także graficzne przedstawienie ataku na fortecę Atreidesa z brutalną przemocą i śmiercią księcia Leto. Jessica zarządza trucizną umierającemu księciu.
Ucieczka Paul i Jessiki na pustynię jest równie intensywna, a kulminacją jest lądowanie i bliskie spotkanie z warstwą. Scenariusz pomija kazirodczy związek między Pawłem i Jessiką, co stanowi znaczącą zmianę w stosunku do wcześniejszych szkiców.
Spotkanie Frema i pojedynek śmierci Jamisa są przedstawiane z trzewnymi szczegółami. Akceptacja Pawła do plemienia Fremen i jego związek z Chani są przedstawiane inaczej niż w poprzednich adaptacjach.
Ceremonia wody życiowej, z szamanem zawierającym płeć i warstwową, kończy scenariusz. Ceremonia powoduje, że Jessica stała się nową wielebną matką, a akceptacja Pawła jako Lisan al-Gaib. Skrypt kończy się implikacją jazdy Pawła, który jest kluczowym elementem powieści Herberta.
BOLD, ale dzieląca wizja
Scott's Dune , jak przewiduje Wurlitzer, przedstawia ciemniejszą, bardziej gwałtowną i politycznie oskarżoną narrację niż poprzednie adaptacje. Paweł jest przedstawiany jako bezwzględny przywódca, współwinny z innymi w osiąganiu swoich celów. Scenariusz podkreśla ekologiczne i polityczne aspekty powieści Herberta, nadając im równą wagę z elementami duchowymi.
Podczas gdy śmiałość scenariusza jest niezaprzeczalna, jego odchylenie od materiału źródłowego Herberta i ponury ton prawdopodobnie przyczyniły się do jego odrzucenia. Brak rozstrzygającego zakończenia scenariusza dodatkowo komplikuje jego ocenę.
Dziedzictwo tej utraconej wydmy leży w jej unikalnym podejściu do materiału źródłowego, jego uderzających wizualnie opisów oraz eksploracji tematów ekologicznych i politycznych. Chociaż może nie stał się filmem, oferuje fascynujące spojrzenie na alternatywną filmową interpretację epickiej pracy Franka Herberta. Trwałe znaczenie scenariusza polega na jego badaniu tematów, które pozostają dziś istotne: rozkład środowiska, niebezpieczeństwa faszyzmu i przebudzenie ludności.
